Οδηγός Δράσης για Κοινοτάρχες στις Πυρόπληκτες & Ορεινες Περιοχές – Επόμενα Βήματα για την Πανίδα & Μικροπανίδα

Η πυρκαγιά του 2025 κατέκαψε χιλιάδες στρέμματα φυσικού πλούτου στην Ορεινή Λεμεσό, αφήνοντας την πανίδα και μικροπανίδα σε κρίσιμο κίνδυνο. Οι κοινοτάρχες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αποκατάστασης, με ρόλο-κλειδί στη διάσωση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.

Ο Οδηγός Δράσης συγκεντρώνει τα απαραίτητα βήματα:

• Άμεσες παρεμβάσεις (ποτίστρες, ταΐστρες, σπορά μελισσοκομικών φυτών).

• Δημιουργία κοινοτικών φυτωρίων και μικροβιότοπων.

• Δίκτυα εθελοντών για παρακολούθηση και διάσωση τραυματισμένων ζώων.

• Συνεργασίες με επιστήμονες, ΜΚΟ και κρατικές υπηρεσίες.

• Υποβολή προτάσεων σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα (LIFE, ΚΑΠ).

Με αυτόν τον οδηγό, κάθε κοινότητα αποκτά έναν πρακτικό “χάρτη πορείας” για να προστατεύσει τη ζωή που απέμεινε και να ξαναδώσει πνοή στα βουνά της Λεμεσού. 🌱

1. Άμεσες ενέργειες (0–6 μήνες)

• ✅ Τοποθέτηση ποτίστρων & σκιάστρων σε καμένες ρεματιές

• ✅ Οδική σήμανση: όρια ταχύτητας σε περιοχές διέλευσης ζώων

• ✅ Δημιουργία μητρώου εθελοντών (για γέμισμα ποτίστρων, καθαρισμό)

• ✅ Συντονισμός με Υπηρεσία Θήρας για καταγραφή τραυματισμένων ζώων

• 🛑 Δημιουργία δικτύων εθελοντών για παρακολούθηση και διάσωση τραυματισμένων ζώων.

• 🌱 Σπορά μελισσοκομικών και ντόπιων φυτών (για έντομα & επικονιαστές).

2. Μεσοπρόθεσμα μέτρα (6–24 μήνες)

• 🌱 Ίδρυση κοινοτικού φυτωρίου ντόπιων φυτών (θάμνοι για πουλιά/ερπετά)

• 🌱 Τοποθέτηση κουτιών φωλιών & πλατφορμών για αρπακτικά/νυχτερίδες

• 🐝 Στήριξη τοπικών μελισσοκόμων για επανένταξη επικονιαστών.

• 🌱 Εφαρμογή τοπικών κανονισμών: φωτισμός dark-sky, διαχείριση σκουπιδιών, έλεγχος βοσκής

• 🌱 Οργάνωση εθελοντικών περιπολιών πρόληψης με το Τμήμα Δασών

• 🐢 Προστασία φυσικών θαμνώνων & μικρών βιότοπων για ερπετά/αμφίβια.

• 🛠️ Σχεδιασμός πράσινων διαδρόμων που συνδέουν τα αποκομμένα κομμάτια βιοτόπων.

3. Στρατηγικές κινήσεις (2–5 χρόνια)

• 🔥 Σχέδια πρόληψης πυρκαγιών με καθαρισμό καύσιμης ύλης.

• 🏞️ Ανάδειξη μονοπατιών φύσης και οικοτουρισμού.

• 📊 Συνεχής παρακολούθηση ειδών (σε συνεργασία με Πανεπιστήμιο Κύπρου, ΤΕΠΑΚ, ΜΚΟ).

• 💶 Συστηματική διεκδίκηση ευρωπαϊκών κονδυλίων.

• 📌 Υποβολή πρότασης σε LIFE – Nature & Biodiversity (μέσω NCP Περιβάλλοντος)

• 📌 Ενσωμάτωση μέτρων ΚΑΠ 2023–2027: λωρίδες επικονιαστών, στήριξη μελισσοκομίας

• 📌 Δημιουργία πράσινων διαδρόμων που συνδέουν NATURA περιοχές

• 📌 Συνεργασίες με ΜΚΟ, πανεπιστήμια, άλλους Δήμους

🎯 Επόμενα Βήματα για Κοινοτάρχες

1. Καταγραφή αναγκών πανίδας/μικροπανίδας ανά κοινότητα.

2. Επικοινωνία με τα εθνικά σημεία επαφής (LIFE, ΚΑΠ, ΠΑΑ).

3. Συνεργασία με γειτονικές κοινότητες για κοινές προτάσεις (μεγαλύτερη πιθανότητα χρηματοδότησης).

4. Σύσταση τοπικής ομάδας έργου (κοινοτάρχης, αγρότες, δασοφύλακες, εθελοντές).

5. Υποβολή προτάσεων σε προκηρύξεις Ε.Ε. & Κυπριακού κράτους.

|Οι κοινοτάρχες μπορούν να βρουν χρήματα για έργα που θα βοηθήσουν την πανίδα και τη μικροπανίδα μέσα από διάφορα σχέδια:

• Πρόγραμμα LIFE – Φύση & Βιοποικιλότητα
  Δίνει λεφτά για αποκατάσταση ειδών και οικοτόπων.
  📞 Επικοινωνήστε με το Τμήμα Περιβάλλοντος στο 22 408960.

• ΚΑΠ – Αγροπεριβαλλοντικά Μέτρα
  Στηρίζει αγρότες και χωριά που φυτεύουν για τις μέλισσες, τους επικονιαστές και τη φύση.
  📞 Ρωτήστε στο Τμήμα Γεωργίας στο 22 408519.

• ΠΑΑ – Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης
  Δίνει βοήθεια για μικρές τοπικές υποδομές, όπως ποτίστρες για ζώα, κοινοτικά φυτώρια, ή μονοπάτια φύσης.
  🌐 Μπείτε στο cap.gov.cy ή μιλήστε με το Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο.

• ΕΤΠΑ & Ταμείο Συνοχής
  Μεγαλύτερα προγράμματα για υποδομές και βιώσιμη ανάπτυξη.
  📞 Επικοινωνήστε με τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (ΓΔ ΕΠΣΑ) στο 22 601100.

• Υπουργείο Γεωργίας / Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας
  Δίνει μικρές χορηγίες για φωλιές πουλιών, προστασία ζώων και δράσεις για το θήραμα.
  📞 Ρωτήστε απευθείας στο Υπουργείο Γεωργίας.

👉 Συμβουλή: Οι κοινοτάρχες καλό είναι να συνεργαστούν μεταξύ τους και με ΜΚΟ (π.χ. BirdLife, Terra Cypria) για να καταθέσουν κοινές προτάσεις. Έτσι έχουν περισσότερες πιθανότητες να εγκριθούν τα σχέδια και να πάρουν χρηματοδότηση.

Χρήσιμες επαφές (Κύπρος)

• Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας: 2534 3800 (Λεμεσός)

• Τμήμα Περιβάλλοντος – LIFE NCP: 22 408 960 | director@environment.moa.gov.cy

• Τμήμα Γεωργίας – ΚΑΠ: 22 408 519 | director@da.moa.gov.cy

• Τμήμα Δασών: moa.gov.cy/fd

🟢 Χρηματοδοτικά Εργαλεία για Πανίδα & Μικροπανίδα

1️⃣ Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE – Φύση & Βιοποικιλότητα

• Στόχος: Προστασία απειλούμενων ειδών και οικοτόπων, αποκατάσταση καμένων περιοχών, δράσεις για επικονιαστές και μικροπανίδα.

• Ενδεικτικά έργα: δημιουργία βιοδιαδρόμων, επανένταξη ειδών, τοποθέτηση τεχνητών φωλιών, ενίσχυση μικροπανίδας.

• Πού να αποταθούν:

  • Εθνικό Σημείο Επαφής LIFE στην Κύπρο: Τμήμα Περιβάλλοντος, Υπουργείο Γεωργίας
    📧 director@environment.moa.gov.cy | ☎️ 22 408960

2️⃣ Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023–2027 – Αγροπεριβαλλοντικά Μέτρα

• Στόχος: Ενίσχυση γεωργών και κοινοτήτων που υιοθετούν πρακτικές φιλικές προς τη βιοποικιλότητα.

• Ενδεικτικές δράσεις: σπορά λωρίδων επικονιαστών, στήριξη μελισσοκομίας, διατήρηση φυσικών φραχτών/θαμνώνων για πουλιά & ερπετά.

• Πού να αποταθούν:

  • Τμήμα Γεωργίας – Υπουργείο Γεωργίας
    📧 director@da.moa.gov.cy | ☎️ 22 408519

3️⃣ Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης Κύπρου (ΠΑΑ)

• Χρηματοδοτεί μικρές τοπικές υποδομές και δράσεις περιβάλλοντος σε χωριά.

• Ενδεικτικές δράσεις: δημιουργία μικρών κοινοτικών φυτωρίων, ποτίστρες για ζώα, μονοπάτια φύσης για περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

• Πού να αποταθούν:

  • Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο (ΕΑΔ) – στη Λευκωσία
    🌐 cap.gov.cy

4️⃣ Ταμείο Συνοχής & Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)

• Στόχος: Υποδομές περιβάλλοντος, πρόληψη φυσικών καταστροφών, βιώσιμη ανάπτυξη.

• Πού να αποταθούν:

  • Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης (ΓΔ ΕΠΣΑ)
    📧 planning@planning.gov.cy | ☎️ 22 601100

5️⃣ Εθνικά Κονδύλια – Κυπριακό Κράτος

• Υπουργείο Γεωργίας: Ειδικά Σχέδια για αποκατάσταση δασών και στήριξη πυρόπληκτων κοινοτήτων.

• Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας: μικρο-επιχορηγήσεις για προστασία πανίδας, π.χ. φωλιές αρπακτικών, στήριξη θηραμάτων.

• Τμήμα Δασών: πρόγραμμα αναδάσωσης και αποκατάστασης καμένων περιοχών.

6️⃣ ΜΚΟ & Διεθνείς Συνεργασίες

• BirdLife Cyprus, Terra Cypria, WWF Ελλάς / Med: συνεργασίες σε έργα βιοποικιλότητας.

• European Investment Bank (EIB): δάνεια με χαμηλό επιτόκιο για πράσινες επενδύσεις κοινοτήτων.

📌 Τι πρέπει να κάνουν οι Κοινοτάρχες:

1. Επικοινωνία με τα Εθνικά Σημεία Επαφής (LIFE, ΚΑΠ, ΠΑΑ).

2. Συνεργασία με Δήμους, ΜΚΟ και Πανεπιστήμια για να καταθέσουν κοινές προτάσεις (έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας).

3. Συγκρότηση τοπικής ομάδας έργου (π.χ. κοινοτάρχης, αγρότες, δασοφύλακες, εθελοντές).

4. Υποβολή προτάσεων εντός των ετήσιων προκηρύξεων (π.χ. LIFE τον Σεπτέμβριο, ΚΑΠ ανά κύκλο).

⚠️ Πολίτες, μην επαναπαύεστε! Οι κοινοτάρχες έχουν στα χέρια τους εργαλεία και προγράμματα που μπορούν να φέρουν χρήματα και έργα για την προστασία της πανίδας και μικροπανίδας.

Όμως, αρκετοί δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους ή αφήνουν τα πράγματα να περνούν αδιάφορα, όπως έγινε τόσα χρόνια. Αυτό δεν πρέπει να ξανασυμβεί.

👉 Είναι καθήκον όλων μας να πιέζουμε, να ρωτάμε και να απαιτούμε από τους κοινοτάρχες να κυνηγήσουν αυτά τα προγράμματα, να κάνουν αιτήσεις, να διεκδικήσουν κονδύλια.

Αν δεν το κάνουν, τα βουνά μας θα μείνουν στάχτη και ερημιά.

💡 Η δύναμη βρίσκεται στη φωνή των πολιτών. Μην αφήσετε τους εκπροσώπους σας να αδρανούν. Ζητήστε λογοδοσία, απαιτήστε δράση.

Αν τους αφήσουμε, τα βουνά μας θα μείνουν στάχτη και σιωπή. 🌲🦉🐝

👉 Μικρές πράξεις σήμερα = Ζωτικό μέλλον για την πανίδα της Ορεινής Λεμεσού.